Zoals aangegeven is de meest geïnstrueerde focus voor meditatie de ademhaling. Soms de hele ademhaling, vaak wordt alleen de uitademing als focus gebruikt voor de aandacht. Een voordeel van de ademhaling als focus is dat de aandacht op je ademhaling je weinig direct voordeel oplevert en aangezien meditatie gaat over loslaten is in dit kader ademhaling een effectieve focus.
Meestal zijn we in ons dagelijks leven op een of andere manier bezig met gewin. Ons handelen in het dagelijks leven is bewust of onbewust gericht op voordeel. Dat is niet fout, maar wel belangrijk om als feit vast te stellen. Belangrijk is dat we daar geleidelijk verandering in aan kunnen brengen met behulp van meditatie waardoor we door training meer vrijheid krijgen in waar we de aandacht op richten. Bij meditatie richten we ons op het gewin van het geen gewin meer hoeven hebben ofwel we richten ons op bevrijding. We willen vrij worden van onze automatismen en gewoontepatronen. Waar meditatie helpt met loslaten, helpt het met de bevrijding van onze wil. De wil is het vermogen je aandacht en je handelen te richten op dat wat echt goed is voor je. De wil verwijst naar het vermogen tot zelfleiderschap wat op zijn beurt een voorwaarde is voor leiding geven aan anderen. Bevrijding van de wil betekent vrij zijn van de innerlijke programma’s die ons handelen en vooral ons denken bepalen en normaal gesproken onze eigen innerlijke autoriteit annexeren. Of uiteindelijk een compleet vrij wil te behalen valt, is daarbij niet belangrijk. Belangrijk is bezig te zijn met bevrijding en dat is waar een focusgerichte meditatie ons toe in staat stelt. Daarmee versterken we onze innerlijke kracht ofwel ons vermogen om leiding te geven aan onszelf. Met de uitademing is van nature en noodzakelijkerwijs enige vorm van loslaten verbonden en op die manier helpt het je richten op de uitademing op een natuurlijke manier om los te laten. Uitademen kun je zien als een natuurlijke vorm van overgave. Hoe meer we loslaten, hoe ruimer en vrijer de ademhaling wordt.
Als ondersteuning voor de focus op de ademhaling wordt wel gebruik gemaakt van het tellen van de uitademing. Dat maakt het iets gemakkelijker de aandacht erbij te houden. In principe tel je je uitademingen van 1 tot 10 en daarna begin je weer opnieuw bij 1. Stel dat je merkt dat je ongemerkt door hebt geteld tot 17, begin je gewoon weer bij 1 zonder jezelf op de kop te geven.
De uitademingfocus is heel goed te combineren met de hara als focus. De hara is een punt midden tussen je navel en schaambeen en wordt ook in de Oosterse vechtsport vaak als focus gekozen. En dat niet alleen bij de meditatie maar bij hen en misschien geleidelijk bij ons voor 24 uur per dag. Je handelt en leeft als een krijger van uit je hara. Je kunt de hara als aparte focus kiezen, maar je kunt ook in dat punt de uitademing waarnemen en dan heb je de twee mogelijkheden als focus gecombineerd. Mits we met de juiste intentie begonnen zijn met onze meditatie, zullen we op een gegeven moment merken dat we afgeleid van onze focus en in gedachten zijn, wat op zich eigenlijk al bijzonder is. Als we namelijk niet doelbewust gaan mediteren, zullen we dat helemaal niet merken.
Gedachten hebben altijd betrekking op iets waar we belang bij hebben en waar we aan gehecht zijn, óf om het te hebben en binnen te slepen óf om het juist weg te werken of te vermijden. Daarmee betekent het loslaten van gedachten en het terugkeren naar de focus tevens het loslaten van dat waar we normaal gesproken aan gehecht zijn. Vooral tijdens de meditatie zul je gaan merken dat gedachten een soort kleefkracht hebben. De ene gedachte roept als vanzelf de andere op. Normaal gesproken vragen gedachten geen toestemming om zich te vertonen en in die zin hebben ze macht over ons. Meditatie kun je zien als hulpmiddel om heel geleidelijk een vrijere relatie met wat er in jezelf en in de wereld is te ontwikkelen. Gehechtheid betekent steeds een soort van reflexmatigheid en daardoor verminderde keuzevrijheid. Onthechting brengt vrijheid en meer keuzemogelijkheid. Daarom is het loslaten van gedachten belangrijk. Er is een directe relatie tussen ons denken en ons spreken. Zoals de ene gedachte de andere oproept zo roept in gesprekken met anderen ook vaak de ene zin de andere op. Soms zitten we gevangen in onszelf en kunnen ons niet goed afstemmen op de situatie. Het licht van de wijsheid blijft dan achter de gedachten en de woorden verborgen en kan er niet door heen schijnen. We denken ook heel veel in scenario’s. Denken kun je daarom ook zien als een soort semi-handelen wat vaak een heel reflexmatige aangelegenheid is. In gedachten zijn we vaak bijvoorbeeld op allerlei manieren ons aan het prepareren en dat zonder dat we daar nu echt voor kiezen. Meditatie in de vorm van loslaten van gedachten en het je richten op je focus is bedoeld om geleidelijk van dat reflexmatige los te leren komen en om meer vrijheid en rust te kunnen ervaren.
